اهمیت شناخت و مسائل دینی در باب تربیت فرزندان مثل واکسینه کردن جامعه از گزند بیماری هاست[۱] یکی از این مسائل مهم در بحث تربیت دینی کودکان،مساله معرفی خدا به کودکان است،برای این کار راهکارهایی بیان شده که طبق آن می توان در امر تربیت کودکان نتایج خوبی گرفت.
توجه داشته باشیم که در این راستا نحوه صحبت،نگاه،برخورد ما با کودکانمان دقت زیاد و ظرافت خاصی را می طلبد،که هر خطایی باعث تاثیر معکوس در روند تربیت ما خواهد داشت.[۲]
از جمله روش هایی که در بحث معرفی خدا به کودکان مطرح است،عبارتند:
۱. بهره گیری از داستان
کودکان الفتی شیرین با داستانها دارند،لذا همین جذابیت داستان می تواند یک روش خوب و سالمی در انتقال درک و شناخت خدا به کودکان باشد.
منتها در روش داستان گویی طوری بیان کنیم که شکل گیری خدا به صورت یک موجود ترسناک و خطرناک نباشد،بلکه با تعریف اوصاف پسندیده خدای متعال، مهر و محبت و عطوفتش را دردل آنها ایجاد کنیم تا زمینه پذیرش و استقبال فرزندان نسبت به خدا بیشتر شود.[۳]
و در عین حال استعمال واژه ها نیز در انتقال صحیح مفاهیم موثر هست،از این رو باید از واژه های قابل درک و فهم و مناسب استفاده کنیم.[۴]
۲. روش تمثیل
مثالهای خوب می تواند در درک مفایم بسیار سنگین موثر واقع شود،با استفاده از مثالهایی که قابل درک برای کوکان هست و می توانند آنها را بفهمند،می شود استفاده کرد.
برای مثال می توانیم خوبی را به نور و بدی را به تاریکی تشبیه کنیم (چون کودکان از تاریکی می ترسند )،با این فرض اوصاف خوب خدا را می توان به نور تشبیه کرد.[۵]
۳. الگو دهی
استفاده از روش الگو می تواند در درک و فهم برخی از مفاهیم و یاد گیری مفید واقع شود،در مورد معرفی خدا به کودکان این روش نیز موثر خواهد شد.
از بهترین الگو ها که نقش فعال و موثری می تواند داشته باشد، خود رفتاار والدین هست.کودکان به ویژه در خرد سالی، به شدت تحت تاثیر رفتارها و باورهای پدر و مادر قرار می گیرند و از آنها تقلید می کنند،آنچه در این دوران یاد می گیرند،در تمام طول زندگی آنها وجود خواهد داشت.[۶]
۴. بیان شگفتی های آفرینش
طبیعت کتاب بزرگ آفرینش خداست،و حتی در قرآن نسبت به تفکر و دقت دراین موضوع سفارش اکیدی شده است.از این رو با این روش می توان در درک و شناخت کودکان از خدای متعال بیشترین استفاده را کرد.
بیان مصادیقی از طبیعت مثل:خلقت آسمانها،دریا،جنگل،گل و گیاه و…می تواند زمینه تفکر و جذابیت شناخت و آگاهی را نسبت به خدای متعال بیشتر کند.[۷]
منابع:
۱. آقا تهرانی،مرتضی،آفات و آداب تربیتی،موسسه امام خمینی،۱۳۹۳
۲. ابدین ریچارد،راهنمای جامع والدین در تربیت سالم کودک،مترجم:دکتر انوشه امین زاده،ارجمند،۱۳۹۰
۳. اخوی،ابراهیم،خدا در زندگی کودکان،موسسه امام خمینی،۱۳۹۰
پی نوشت:
[۱]. آقا تهرانی،مرتضی،آفات و آداب تربیتی،ص۳۸
[۲]. ابدین ریچارد،راهنمای جامع والدین در تربیت سالم کودک،ص۱۹
[۳]. اخوی،ابراهیم،خدا در زندگی کودکان،ص۴۱-۴۲
[۴]. آقا تهرانی، مرتضی،آداب و آفات تربیت کودک و نوجوان،ص۷۶
[۵]. اخوی،ابراهیم،خدا در زندگی کودکان،ص۴۴
[۶]. همان،ص۴۶
[۷]. همان،ص۵۰-۵۱
تهیه و تائید توسط عماد کلامی مقدم آموزگار دبستان امام حسین (ع)-شماره 5